Vanwege de Covid-19 zal er dit jaar geen publieke herdenking zijn van de Franse commando's. Daarom op deze manier aandacht besteed aan zes Franse helden.

De Atlantikwall heeft in ons land niet dé In­vasie hoeven te weer­staan. Die vindt in juni 1944 plaats in Norman­dië. In het na­jaar van dat jaar wordt in Zeeland een frontale aanval op de Duitse stellin­gen geo­pend ter ver­ove­ring van Walcheren, om zo de Schelde te kun­nen beheer­sen. Een zware strijd volgt, waar­bij ondanks het onder water zetten van Wal­che­ren, de Duitse versterkin­gen pas na "man-tegen-man" ge­vech­ten kun­nen worden ver­overd.

Toch speelt ook het bescheiden Stützpunkt XXXVII H een rol in de krijgs­ge­schie­denis. Dit - zelfs in Was­senaar - vrijwel onbekende voorval is in 1985 be­kend gewor­den als "Het Drama bij Wasse­naar­se Slag". 

Na de bouw van de Atlantikwall is het strand met zijn bunkers, prikkel­draadver­sperringen en mijnen­velden verbo­den ge­bied. Duitse wacht­posten staan permanent opge­steld. In Engeland zitten de Geallieerden niet met de handen over elkaar. Uit de nach­telijke duis­ternis duiken soms plotse­ling marine­schepen op om geheime agenten af te zetten of om vertegen­woordigers van het verzet op te pik­ken (men denke aan Erik Hazel­hoff Roelf­zema, 'Soldaat van Oranje'). Niet altijd lukt dit en het lot van hen, die hierbij in handen van de bezet­ter vielen, is afgrijselijk. Geen wonder dat de Geallieerden voortdu­rend naar wegen zoe­ken om de veilig­heid, en daar­mee de overlevings­kan­sen, van de agen­ten te vergro­ten.

In de zomer van 1943 trekken de Wassenaarse duinen de aandacht van inlich­tingendiensten in Londen. Welke zou­den de mogelijkheden zijn voor een Neder­landse geheim agent om daar veilig landinwaarts te trekken? Comman­do's ont­vangen opdracht dit ter plekke na te gaan.

Kaart van het gebied, direct ten noorden van Widerstandsnest 37H.

Bron: “Het Drama bij de Wassenaarse Slag”

Nadat twee eerdere pogingen mis­lukt zijn[1], landen in de nacht van 27 op 28 februari 1944 zes Franse com­mando's onder bevel van kapitein Charles Trépel op het Wassenaarse strand, bij paal 91, ten noorden van het Was­senaarse Slag. De groene baret­ten moeten een ver­kenning landinwaarts uit­voeren (Operation Premium, zie kaart) . Bij paal 91 is de ver­de­diging van de Duitsers erg zwak. Aan het einde van de nacht moeten de comman­do's weer insche­pen op het Engelse schip, dat hen aangevoerd heeft.

Helaas krijgt de Duitse kustbewaking van de 16e Luf­twaffe Felddivi­son lucht van de ac­tivi­tei­ten op het strand en komt in actie. Het op zee wach­ten­de Britse marine­personeel ziet hoe vanuit het noorden (de Katwijkse kant) rode en vervol­gens groene vuurpij­len in de lucht geschoten wor­den, later ge­volgd (“bevestigd”?) door witte vuurpij­len van de locatie Was­se­naar­se Slag.

Zijn de Fransen op strui­kel­draad­licht­seinen gestoten en proberen zij zich in veilig­heid te stel­len? Heeft een wacht­post iets gehoord of gezien en alarm gesla­gen?

Of heeft een post in het noor­den de Motor Tor­pedo­boot (MTB) op zee waar­ge­nomen? Van­uit zee wordt door het marine­perso­neel niet ge­rea­geerd en slechts toege­ke­ken. Er klinkt gegil, gevolgd door ge­kerm. Men ziet een Duitse pa­trouille met zaklan­taarns naar de landings­plaats gaan. Enkele uren later is het stil. Op het afge­sproken tijdstip, aan het einde van de lange nacht, komen de Franse com­mando's niet opdagen en vertrekt de MTB weer voor de ochtend­sche­me­ring terug naar Enge­land.

Aan de Engelse kant blijft het gissen naar wat er gebeurd is. De volgende dag is het weer te slecht om de Fransen per boot op te halen. Aan Duitse kant echter gebeurt wel het een en ander. In de ochtend van 29 fe­brua­ri, dus de volgen­de nacht, wordt de be­zet­ting van Stützpunkt XXXVI­IH gealar­meerd door geroep op zee. Enige tijd later ontdek­ken de Duitse militai­ren een omge­sla­gen rub­berboot, die naar het strand drijft en waar zich drie ontzielde lichamen bij be­vin­den. Kenne­lijk is de dood nog maar net inge­tre­den, want de Duit­sers proberen nog de dren­kelingen te reani­meren. Een vierde lichaam spoelt later op de dag aan. In de vol­gen­de dagen spoe­len ten zuiden van het Was­se­naar­se Slag nog twee li­chamen aan. De actie heeft de zes Fransen het leven gekost.

Rapport van de Duitse Inlichtingendienst, gedateerd 1 maart 1944. Bron: Bundes-Militararchiv, Freiburg

Ter na­ge­dach­te­nis van hen werd een monument opge­richt. Dit ge­denkteken staat vlak­bij één der kazemat­ten en sym­boli­seert door zijn plaats mede de re­latie tussen de heldhaftige commandoactie van 1944 en de nog steeds aan­wezige bunkers en gan­gen.

^[1] Operation Madonna Able