Algemeen

Stolpersteine, letterlijk “struikelstenen” zijn vierkante stenen met daarop een messing plaatje van 10 x 10 centimeter. Ze worden ingebed in het trottoir voor de huizen waar Joden, Roma, Sinti en andere slachtoffers van het Nationaalsocialisme hun laatste momenten in vrijheid hebben doorgebracht, voordat zij werden vervolgd en vermoord tijdens de Holocaust.

Op het messing plaatje van elke struikelsteen staat een inscriptie met het geboortejaar van het slachtoffer, de eventuele plaats van deportatie en de plaats en de datum van overlijden. Deze details dienen als stille getuigen van de levens die verloren zijn gegaan en herinneren ons eraan dat we nooit mogen vergeten.

Wat deze herdenkingsstenen zo uniek maakt, is dat ze niet onopgemerkt voorbij kunnen worden gelopen. Voorbijgangers struikelen er symbolisch over met hun hoofd en hart, en buigen zich om de inscriptie te lezen.

Geschiedenis

Het concept van de Stolpersteine werd bedacht door de Duitse kunstenaar Gunter Demnig, die met dit project de herinnering aan de slachtoffers levend wil houden.

De eerste struikelsteen werd door hem gelegd in 1992 in Keulen. In ons land vond de eerste steenlegging plaats in 2007 in Borne. Eind mei 2023 werd in Neurenberg de 100.000^ste struikelsteen gelegd. In ons land liggen er inmiddels ruim 8.000.

De gemeente Wassenaar heeft zich aangesloten bij de ongeveer 200 andere Nederlandse gemeenten die de plaatsing van deze stenen mogelijk maken. In 2021 vonden de eerste steenleggingen in ons dorp plaats.

Werkgroep Stolpersteine Wassenaar

De namen van Wassenaarse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog zijn in 2020 ondergebracht in het “Ereboek Wassenaarse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog”. Hieronder ook de 98 namen van Joodse dorpsgenoten.

In het kader van de viering van 75 Jaar Vrijheid werd in 2020 een projectgroep geformeerd om struikelstenen te realiseren in Wassenaar. De Werkgroep Stolpersteine Wassenaar bestaat uit de volgende leden: Margaret de Vos van Steenwijk (voorzitter), Kees Neisingh (bestuurslid Historische Vereniging Oud Wassenaer), Niek Kat (bestuurslid Wassenaarse Oranjevereniging), Evelyn Hompes, Carla de Glopper en Ton Beijersbergen (bestuurslid Historische Vereniging Oud Wassenaer).

2021

Eind november 2021 werden in Wassenaar op zeven adressen achttien struikelstenen geplaatst.

2022

In juni 2022 werd een struikelsteen geplaatst bij het adres Stoeplaan 1, waar student en verzetsheld Jan Kessler woonde. Hij werd omgebracht in 1944.

Op 3 november 2022 werden vier struikelstenen, elk op één adres geplaatst.  

2023

Op 2 november 2023 zijn er op vier verschillende adressen tien struikelstenen geplaatst. Jonkerlaan 75, Raadhuislaan 11, Raadhuislaan 4 en Lange Kerkdam 33a.

2024

Op 7 november 2024 zijn er op zeven verschillende adressen twaalf struikelstenen geplaatst: Klein Persijnlaan 31, Cornelis de Wittstraat 20, Jonkerlaan 58, Schouwweg 28 en 72, Rijksstraatweg 701, Rijksstraatweg 791.

Oproep
Kent u of bent u familie van Wassenaarse Holocaust slachtoffers? Neem dan contact op met de secretaris van de Historische Vereniging Oud Wassenaer, de heer Kees Neisingh. 
Mailadres: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Meer informatie over de werkgroep Stolpersteine Wassenaar en de steenleggingen vindt u op de website van de gemeente Wassenaar https://www.wassenaar.nl/herdenken-en-vieren

Brochures

Met het leggen van deze struikelstenen brachten we de joodse slachtoffers van de holocaust en verzetsstrijders weer thuis in de Wassenaarse gemeenschap.

Achter elke naam schuilt een mens met een naam en zijn of haar levensverhaal. Die verhalen vertellen het enorme leed dat deze mensen is aangedaan. Een deel van die levensverhalen, geschreven door Ton Beijersbergen, is samengebracht in de brochures “Stolpersteine in Wassenaar”.

Deze brochures zijn hier te downloaden. 

Stolpersteine in Wassenaar 2021

Stolpersteine in Wassenaar 2022 

Stolpersteine in Wassenaar 2023

Stolpersteine in Wassenaar 2024

De brochures zijn ook verkrijgbaar bij Ton Beijersbergen na telefonische afspraak (070 5114213) of per mail: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.