Zie ook 2e Wereldoorlog Struikelstenen
Op 25 en 26 november 2021 zijn bij 7 huizen in Wassenaar de eerste struikelstenen gelegd. De stenen zijn een blijvende herinnering op de stoep voor de laatste vrij gekozen woning van slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog.
De Werkgroep Stolpersteine (Struikelstenen) Wassenaar heeft de afgelopen jaren veel onderzoek gedaan en werk verricht om de levensverhalen van Wassenaarse slachtoffers te achterhalen. Hierdoor kregen de slachtoffers een gezicht en kon hun levensverhaal worden opgetekend. Mede dankzij de gemeente Wassenaar zijn de herdenkingen en steenleggingen mogelijk gemaakt.
Het ochtendprogramma van 25 november werd gehouden in de aula van het Rijnlands Lyceum. Na de toespraak van burgemeester Leendert de Lange volgden vier indringende in memoriams uitgesproken door nabestaanden van de Holocaustslachtoffers. Leerlingen van het Rijnlands Lyceum blikten terug in de geschiedenis en Rabbijn Menno ten Brink sprak de Jizkor en het Kaddisj gebed uit. Het geheel werd omlijst door het toepasselijke Concertino van Mieczystaw Weinberg, gespeeld door Natasha Douma en Marcel Sutedja.
’s Middags plaatste de burgemeester samen met een leerling van het Rijnlands Lyceum de eerste struikelsteen voor Freddie David Da Silva voor de woning aan de Van Zuylen van Nijeveltstraat 106 gelegd. Daarna volgende onthullingen in de Crocusstraat, Hyacinthstraat en aan de Laan van Rhenen van Rheemenshuizen.
Burgemeester Leendert de Lange plaatst samen met leerling Lies Vrancken Peeters van het Rijnlands Lyceum de eerste struikelsteen
Op 26 november was er wederom een indrukwekkend ochtendprogramma, nu in de Kievietskerk. Nabestaanden van slachtoffers voor wie die dag struikelstenen werden gelegd spraken een in memoriam uit.
Ontroerend was de overdenking van Fred Hisschemöller (99), vriend van de omgekomen Robert Kaim. Hij overhandigde aan de nabestaanden - beiden naar Robert Kaim vernoemd - boekjes die hij tijdens de onderduik van Robert Kaim in bewaring had gekregen.
Links de nabestaanden van Robert Kaim en rechts Fred Hisschemöller (foto: Bert la Poutre)
Leerlingen van groep 8 van de Bloemcampschool droegen zelfgemaakte gedichten voor, die door de toehoorders met applaus werden ontvangen.
Ook tijdens deze herdenking speelden Natasha Douma en Marcel Sutedja het Concertino van Mieczystaw Weinberg.
’s Middags werden in de stromende regen en ijzige kou struikelstenen onthuld op drie adressen.
(Alle foto's: Marian van Rossem)
In totaal zijn er nu in Wassenaar 18 struikelstenen gelegd. De verhalen van de slachtoffers zijn vastgelegd in de brochure ‘Stolpersteine in Wassenaar’. Het is de bedoeling dat er in de komende jaren nog meer struikelstenen worden gelegd.