(Foto: Marianne van Rossem)
Ter attentie van het college van Burgemeester en Wethouders gemeente Wassenaar (Verzonden 12 februari 2024).
Geacht college,
Naar wij gehoord hebben bestaan er plannen om een deel van het Berkheiveld te bebouwen. Aangezien dit veld een eeuwenoud, goed bewaard gebied is, dat al sinds de Middeleeuwen bestaat en vanaf de Storm van’s-Gravesandeweg een vrij zicht biedt op de eeuwenoude Dorpskerk, vinden wij het onaanvaardbaar als dit onderdeel van het beschermde dorpsgezicht van Wassenaar zou worden aangetast. Vanwege de hierna te noemen argumenten beschouwen wij het bebouwen van een deel van het Berkheiveld als het verwoesten van een deel van ons Wassenaarse culturele erfgoed.
Het Berkheiveld is een uniek open gebied, een fraaie overgang van het kerkhof aan de rand van het oude dorp, naar het bosrijke attractiepark Duinrell. De laanbeplanting langs de Berkheistraat, de Kerkhoflaan, de Duinrellweg en de Storm van ’s-Gravesandeweg levert een coulissewerking die het Berkheiveld een groot ruimtelijk effect geven. In het gebied staan verscheidene monumentale eiken, waarvan de oudste worden geschat op 180 jaar oud. Naast de Amaliahof staan bovendien twee monumentale Kaukasische vleugelnoten, die prijken op de website monumentaltrees.com.
Naast het Berkheiveld stroomt het riviertje de Kaswatering dat vanaf de Vroege Middeleeuwen belangrijk was voor de ontsluiting van het dorp. Vanaf de Kaswatering (langs de Storm van ’s-Gravesandeweg) liep – en loopt – het Berkheiveld omhoog naar de top van de strandwal rond het Plein. Gezien vanaf de Storm van
’s-Gravesandeweg vormt het Berkheiveld samen met de ongeveer 1000 jaar oude Dorpskerk, het kerkhof en de Duinrellweg een uniek en beeldbepalend ensemble. Heel bijzonder is bovendien dat dit beeld sinds de Middeleeuwen niet essentieel veranderd is, zoals elders rond de kom van het oude dorp wel is gebeurd.
Historisch is het Berkheiveld ook van belang als voormalig onderdeel van de buitenplaats Duinrell. Deze buitenplaats werd aangelegd in de 17de eeuw. De formele tuinen uit die tijd werden in de late 18de eeuw en in de 19de eeuw omgevormd tot een park in landschapsstijl, waarvan het Berkheiveld onderdeel uitmaakte. In 1929 werd het Berkheiveld verkocht aan de gemeente Wassenaar en niet lang daarna werd de Storm van
’s-Gravesandeweg aangelegd, die het Berkheiveld scheidt van Duinrell.
Het grote cultuurhistorische belang van het Berkheiveld is al vroeg onderkend. Het Berkheiveld werd dan ook onderdeel van het in 1967 vastgestelde beschermd dorpsgezicht. Op de website van de gemeente valt te lezen onder cultureel erfgoed: “Sinds 1967 is het dorpscentrum beschermd dorpsgezicht. Specifiek daarbij is de ligging van de uit de 12de eeuw stammende dorpskerk aan een open en groene weide, die ooit bij de buitenplaats Duinrell hoorde.” In het recent door de gemeente uitgebrachte boek “het Verhaal van Wassenaar. De historie van landschap, stedenbouw en architectuur” wordt op p. 46-47 de historisch-ruimtelijke betekenis van het Berkheiveld nadrukkelijk genoemd. Aan het eind van dit boek worden de opgaven opgesomd, waar de gemeente zich voor gesteld heeft. Als eerste opgave wordt vermeld “het veilig stellen en continueren van ruimte, groen, diversiteit en contrasten door versnippering, herverkaveling en kavelsplitsing tegen te gaan.”
Door het bebouwen van een deel van het Berkheiveld vernietigt de gemeente cultureel erfgoed van Wassenaar. Wij verzoeken u dan ook dringend om het Berkheiveld in stand te houden, te koesteren als uniek dorpsgezicht en te vrijwaren van bebouwing.
Wij zien uw spoedige reactie gaarne tegemoet.
Namens de Historische Vereniging Oud Wassenaer,
Marian van Rossem, voorzitter
Marcel Spierings, secretaris