In Wolvega ligt een herbarium met een bijzonder verhaal. Het werd tijdens de oorlog gemaakt door Joodse kinderen die ondergedoken zaten in Wassenaar. Wat dat verhaal precies is en wie die kinderen waren, wil Karst Meijer van Herbarium Frisicum graag te weten komen. 

© Omrop Fryslân

Dit bericht nemen wij letterlijk over van Omrop Fryslân, https://www.omropfryslan.nl/nl/nieuws/17125823/op-zoek-naar-het-verhaal-achter-het-herbarium-van-joodse-onderduikers-zijn-ze-nog-in-leven

Meijer kreeg het herbarium van een vrouw uit Noordwolde. Zij kwam oorspronkelijk uit Amsterdam, net als het gezin dat ondergedoken zat in Wassenaar. Waarschijnlijk is het herbarium in Amsterdam bij mevrouw Schaefer in Noordwolde terechtgekomen.

Ondergedoken joden in Wassenaar

"Zij vroeg iemand om de tuin te maaien, en dat was ik dus", vertelt Meijer. "Na een aantal jaren liet ze mij een herbarium zien dat volgens haar verhaal was gemaakt door joodse mensen die ondergedoken zaten in Wassenaar."

Karst Meijer yn it Herbarium Frisicum © Omrop Fryslân, Klazina Hofstee

"Ik was nog maar een broekje, ik had wat zakgeld nodig", weet Meijer nog over de tijd dat hij het herbarium voor het eerst zag. "Ik was toen al wel met planten bezig, maar niet met een herbarium."

Bladmuziek

De vrouw uit Noordwolde vertelde later nog eens dat ze een collectie bladmuziek had, die van een neef van haar uit Amsterdam was geweest. "Ze zei dat het, als ze er ooit niet meer zou zijn, wel weggegooid kon worden. Ik zei: dat gaat niet gebeuren, ik neem het wel onder mijn hoede."

En juist daar zit het toeval in: toen Meijer op een dag in 2005 de tijd had om die bladmuziek te bekijken, stuitte hij tot zijn grote verbazing op het herbarium.

Bladzijden uit het joodse herbarium © Omrop Fryslân

"Het herbarium is bijna het formaat van een A3 en is dus gemaakt door kinderen, tieners. Het mapje is prachtig mooi gekalligrafeerd. En als je het mapje openvouwt, dan zit daar een plant in die ze verzameld hebben in de omgeving van Wassenaar."

De onderduikers konden de planten zelf niet verzamelen. "Ik denk dat de mensen waar ze ondergedoken zaten dat gewoon voor hen uit de omgeving haalden."

Wassenaar en Duinrell

Het herbarium bestaat uit planten die verzameld zijn tussen 4 augustus 1940 en 14 november 1943. De planten komen uit het duingebied bij Wassenaar en de omgeving van het landgoed Duinrell.

De planten zijn beschreven door een Joodse familie of Joodse personen die in het begin van de oorlog van Amsterdam naar Den Haag zijn verhuisd, en waarschijnlijk van daaruit ondergedoken zijn in Wassenaar.

Er zitten volgens Meijer bijzondere planten in het herbarium. "En het is mooi gedateerd. Je kan precies zien waar ze het verzameld hebben. Het is een tijdsdocumentatie die onder moeilijke omstandigheden tot stand is gekomen. Het is ook heel emotioneel."

Nog één keer op zoek naar het verhaal

De grote vraag blijft echter: wie heeft het gemaakt? Wat is het volledige verhaal achter dit herbarium? Daarom wil Meijer nog één keer een oproep doen aan mensen die mogelijk meer weten over dit bijzondere herbarium. Bij Herbarium Frisicum zullen ze bovendien nog één keer alle archieven doorspitten om te kijken of ze iets kunnen vinden over de herkomst van het herbarium.

"We gaan nog één keer proberen te achterhalen wie die kinderen waren", zegt Meijer. "Zijn ze nog in leven? Misschien komen we ook wel nooit achter de ware toedracht. Maar niet geschoten is altijd mis."

"Namen weten we niet. Ze zaten aan de rand van Wassenaar, dus de zoektocht zou daar weer moeten beginnen."